توضیحات
منطِقُالطَّیِّر یا مقاماتالطیور منظومهای است از عطار نیشابوری که به زبان فارسی و در قالب مثنوی در بحر رمل مسدس مقصور (محذوف) سروده شدهاست. کار سرودن این مثنوی در قرن ششم هجری قمری (۱۱۷۷ میلادی) پایان یافتهاست. ابیات این مثنوی را معمولاً بین ۴۳۰۰ تا ۴۶۰۰ بیت دانستهاند، از مثنویهای تمثیلی عرفان اسلامی به شمار میآید. مراحل و منازل در راه پوییدن و جُستن عرفان یعنی شناختن رازهای هستی در منطقالطّیر عطار هفت منزل است. او این هفت منزل را هفت وادی یا هفت شهر عشق مینامد.
هفت وادی به ترتیب چنین است: طلب، عشق، معرفت، استغنا، توحید، حیرت، و فقر که سرانجام به فنا میانجامد. در داستان منطقالطّیر، گروهی از مرغان برای جستن و یافتن پادشاهشان سیمرغ، سفری را آغاز میکنند. در هر مرحله، گروهی از مرغان از راه بازمیمانند و به بهانههایی پا پس میکشند، تا اینکه پس از عبور از هفت مرحله، از گروه انبوهی از پرندگان تنها «سی مرغ» باقی میمانند و با نگریستن در آینه حق درمییابند که سیمرغ در وجود خود آنهاست. در نهایت با این خودشناسی مرغان جذب جذبه خداوند میشوند و حقیقت را در وجود خویش مییابند.
نامگذاری
منطقالطیر در عربی یعنی زبان مرغان. این تعبیر در قرآن (سورهٔ نمل، آیهٔ ۱۶) به کار رفته است. عطار در آثار خود از این کتاب با نامهای مقامات طیور و منطقالطیر یاد کردهاست. همچنین در پایان همین کتاب میفرماید:
ختم شد بر تو چو بر خورشید نور | منطقالطیر و مقامات طیور |
عطار در نامگذاری این اثر منظورش مقام جویندگان حقیقت است. عطار خود اینگونه پرده از این راز برمیدارد:
من زبان و نطق مرغان سربهسر | با تو گفتم فهم کن ای بیخبر | |
در میان عاشقان مرغان درند | کز قفس پیش از اجل درمیپرند | |
جمله را شرح و پیانی دیگر است | زانکه مرغان را زبانی دیگر است | |
پیش سیمرغ آن کسی اکسیر ساخت | کو زبان جملهٔ مرغان شناخت |
آغاز مثنوی
این کتاب با حمد خدا آغاز میگردد. پس از آن به توصیف و مدح محمد و سپس در مدح خلفای چهارگانه میپردازد. بیت آغاز مثنوی:
آفرین جان آفرین پاک را | آنکه جان بخشید و ایمان خاک را |
داستان مرغان
پس از حمد خدا و مدح رسول و خلفا، مستقلاً ابیات موضوعی مثنوی و داستان مرغان آغاز میشود. داستان مرغان در ۴۵ گفتار است و در پایان ابیاتی تحت عنوان خاتمه کتاب میآید. عطار در عرض ماجرا و سیر مرغان حکایتهای حکیمانهای میگنجاند و هفت وادی عرفان را معرفی میکند.
پایه داستان این است که جمعی از پرندگان در جلسهای، برای انتخاب پادشاهی برای خود به اجماع میرسند. پس از بحث فراوان سیمرغ را برای این کار نامزد میکنند و برای یافتنش به راه میافتند. اما در راه هریک به دلیلی جان میبازد و فقط سی (۳۰) مرغ به سیمرغ میرسند و آنجا درمییابند که طالب و مطلوب یکی است؛ چون آنها سی مرغ بودند که طالب سیمرغ شدند.
ابیات سرآغاز داستان ابتدا سیزده (۱۳) پرنده را توصیف میکند که هریک نمایانگر صفتی از انسان هستند و در وصف آنها از اطلاعات عامیانه و داستانهای دینی استفاده میکند. داستان طیور اینگونه آغاز میشود:
مرحبا ای هدهد هادیشده | در حقیقت پیک هر وادی شده | |
ای به سرحد سبا سیر تو خوش | با سلیمان منطقالطیر تو خوش |
مرغان منطقالطیر
«هدهد – موسیچه (یاکریم) – طوطی – کبک – باز – دراج – عندلیب – طاووس – تذرو – قمری – فاخته – شاهین – مرغ زرین» – بط – هما – بوتیمار – کوف – صهوه – تندباز
کتابنامه
منطقالطیر عطار نیشابوری به تصحیح عزیزالله علیزاده توسط انتشارات فردوس تهران در سال ۱۳۸۷ در ۳۴۰ صفحه منتشر شده است. کشف الابیات، نمایه و واژهنامه نیز به این مثنوی ۴۹۲۶ بیتی پیوست شده است که به نظر میرسد یکی از تصحیحات و تدوینات جامع منطقالطیر باشد.
ترجمه منطقالطیر به زبانهای دیگر
ترجمه به زبان فرانسوی
منطقالطیر اول بار به همت گارسن دو تاسی (به فرانسوی: Garcin de Tassy) در ۱۸۶۳ به زبان فرانسه ترجمه شد. این منظومه در سالهای اخیر نیز به صورت مصور و با ترجمه جداگانه منیژه نوری اُرتگا، حسن علوی با مشارکت دنیز دوهامل (به فرانسوی: Denise Duhamel) در پاریس منتشر شده است.
فهرست مطالب:
فصل اول: آشنایی با زندگی عطار، كتاب منطق الطیر و تمثیل
آثار معروف عطار
پرندگان
تمثیل چیست؟
تشبیه تمثیل
استعاره تمثیلی
تمثیل داستانی
فابل
فرق تمثیل با سمبل
فصل دوم: توحید و نعت
در نعت رسول
در فضیلت خلفای راشدین
در ذم تعصب
فصل سوم: عذر مرغان
مجمع مرغان
حکایت سیمرغ
عذر بلبل
عذر طوطی
عذر طاووس
عذر بط
عذر کبک
عذر همای
عذر باز
عذر بوتیمار
عذر کوف
عذر صعوه
فصل چهارم: حکایت شیخ صنعان
سؤال مرغان از هدهد دربارۀ كیفیت راه
فصل پنجم: سوالات و مشکلات مرغان
بیم راه
عذر دیگر
مشکل مرغ دیگر
مشکل دیگر
سوال دیگر
فصل ششم: هفت وادی
وادی طلب
وادی عشق
وادی معرفت
وادی استغنا
وادی توحید
وادی حیرت
وادی فقر
فصل هفتم: به سوی سیمرغ
در مسند قربت
سی مرغ با سیمرغ
بقا بعد از فنا
فصل هشتم: فی وصف حاله
شعر گفتن حجّت حاصلی است
که ام؟
- لینک دانلود فایل بلافاصله بعد از پرداخت وجه به نمایش در خواهد آمد.
- همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
- ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.
هنوز هیچ نقد و بررسی وجود ندارد.