توضیحات
هواشناسی شاخهای از علوم جوی است که شامل ماهیت و فیزیک اتمسفری با هدف تمرکز بر پیشبینی هوا است. مطالعهٔ هواشناسی به هزاران سال قبل برمیگردد اما فرایندهای اصلی در این زمینه تا قرن ۱۸ انجام نشده بود. در قرن ۱۹ فرایندهای نسبتاً کمی در این زمینه بعد از شبکههای مشاهدهٔ هوا که در محلهای خارجی ایجاد شده بود، انجام شد. تلاشهای اصلی در پیشبینی وضع آب و هوا بستگی به اطلاعات و دادهها داشت. تا قبل از بیان قوانین فیزیک و مهمتر از آن استفاده از کامپیوتر کاری انجام نشده بود. استفاده از کامپیوتر برای حل بسیاری از معادلات برای مدلسازی آب و هوا است. در نیمهٔ دوم قرن بیستم پیشرفتهای مهمی در پیشبینی وضعیت آب و هوا به دست آمد.
پدیدههای هواشناسی، رویدادهای آب و هوایی قابل مشاهده هستند که توسط علم هواشناسی توضیح داده میشوند. پدیدههای هواشناسی با تغییرات اتمسفر زمین توضیح و تفسیر میشوند: دما، فشار هوا، بخار آب، جریان باد و اختلاف و ارتباط این متغیرها و اینکه در زمان چطور تغییر میکنند. مقیاسهای فضایی مختلف برای توصیف و پیشبینی آب و هوای یک محلی، منطقهای و جهانی استفاده میشوند.
هواشناسی، اقلیمشناسی، فیزیک جوی و شیمی جوی زیر شاخههای علوم جوی هستند. هواشناسی و آب شناسی باهم حوزهٔ جدیدی به اسم آب و هواشناسی به وجود میآورند. تعاملهای بین جو زمین و اقیانوسها بخشی از سیستم جو اقیانوسی است. هواشناسی در حوزههای مختلفی مثل ارتش، تولید انرژی، حمل و نقل، کشاورزی و ساخت و ساز کاربرد دارد. کلمهٔ هواشناسی در انگلیسی (meteorology) ریشهٔ یونانی دارد و به معنی بسیار بالا در آسمان و مطالعهٔ اشیای موجود در هوا است.
ریشه لغوی
یونانیان واژه متیورولوگیا را، برگرفته از کلمه «متیوروس»، به معنی اشیای معلق در آزمایشهای مربوط به هوا، به اضافه «لوگوس» که به خطابه یا درس ترجمه شدهاست، برای این علم بکار بردهاند. لیکن، امروزه مطالعه جو زمین چنان به رشتههای تخصصی تقسیم شدهاست که واژه فراگیر متئورولوژی (هواشناسی) که از یونانیان باستان بر جای ماندهاست، هیچکس را ارضا نمیکند. از اینرو، برای مطالعه بخشی از جو که در آن یونش و گسست مهم است و روی هم رفته بالاتر از ارتفاع حدود ۳۵Km قرار دارد، واژه آیرونومی (نزدیک جو بالا) را بکار میبرند، در حالی که برخی، به عنوان نامی فراگیر، علم (یا علوم) جو را میپسندند.
دانشمند ایرانی سده پنجم هجری، ابوحاتم اسماعیل اسفزاری خراسانی برای نخستین بار در جهان پدیدههای جوی و هواشناسی را به زبان فارسی در کتاب خود به نام آثار علوی گردآوری نموده است.
نگاه اجمالی
یک نقشه ایزوبار از جزایر بریتانیا
مطالعه و پژوهش دربارهٔ تمامی جنبههای جو زمین که بطور تفصیلی از سطح زمین تا سطح بالایی جو را در بر میگیرد، امروزه تحت عنوان علوم جوی نامیده میشود. واژه قدیمی و مصطلحتر هواشناسی مطالعه سطوح پایانی جو را، که دارای تغییرات دائمی است، شامل میشود. بشر از ابتدای خلقت به دلیل تماس نزدیک با طبیعت و مشاهده عینی پدیدههای جوی همواره نسبت به کشف این پدیدهها کنجکاوی نشان دادهاست. اولین تجربه عینی پدیدههای جوی شاید مشاهده رعد و برق و آتش گرفتن جنگلها بوده که بعدها به کشف آتش منجر شدهاست. همچنین اولین کوشش انسان برای تهیه غذا و کشاورزی نیز همراه با دیده بانی هوا بودهاست.
هواشناسی شاخهای تخصصی از فیزیک پیشرفتهاست که از ابزارهای ریاضی پیچیدهای بهره میگیرد و بر همه علوم فیزیک تکیهای استوار دارد. هواشناسی بیش از همه با نظریه تابش الکترومغناطیسی، ترمودینامیک، مکانیک کلاسیک، فیزیک شارهها، شیمی فیزیک و نظریه لایه مرزی سر و کار دارد. اگر جو زیرین نیز در آن گنجانده شود، فیزیک خورشید، طیف شناسی، فیزیک پلاسما، یونش، فیزیک ذرات بنیادی، پدیدههای اشعه ایکس، نور شناخت، فیزیک پرتوی کیهانی، پدیدههای برانگیزش، الکترودینامیک، مگنتوهیدرودینامیک، انتشار رادیویی و سایر فرایندهای مربوطه را نیز باید فرا گرفت.
تفاوتهای هواشناسی و اقلیمشناسی (آب و هواشناسی)
یک هواشناس در حال کار در اکلاهما
اگر چه موضوع مطالعه هواشناسی و اقلیمشناسی، اتمسفر (هواسپهر) است، ولی هر کدام با نگرشی متفاوت آن را بررسی میکنند:
- هواشناسی، هوا را و اقلیمشناسی، آب و هوا را شناسایی و تبیین میکند.
- هواشناسی وضعیت جوی را به طور عام و برای یک لحظه بررسی میکند؛ اما، آب و هواشناسی تیپ هوای غالب یک مکان معین را در دوره طولانی مطالعه و تفاوتهای آب و هوایی مکانها را کشف میکند.
- هدف هواشناسی شناخت مطلق و عام اتمسفر و تغییرات آن (هوا) است؛ ولی در آب و هواشناسی سعی میشود با شناخت آب و هوای هر منطقه، تأثیرهای آب و هوایی آن بر روی فعالیتهای انسانی مشخص شود.
- هواشناس وضع هوا را در کوتاه مدت پیشبینی میکند؛ اما، آب و هواشناس براساس عوامل بهوجود آورنده آب و هوا، پدید آمدن آب و هوای خاصی را در مکانی خاص و با توجه به تأثیر آن در زندگی انسانها، پیشبینی میکند.
- ابزار شناسایی و توجیه هواشناس، اصول و قوانین و مدلهای فیزیکی و دینامیکی است. اما ابزار آب و هواشناس، علاوه بر اصول علم هواشناسی، اصول و مفاهیم جغرافیایی نیز هست.
فهرست مطالب:
فصل اول: عوامل محلی کنترل کننده آب و هوای ایران
عوامل محلی
انرژی تابش خورشیدی
مناطق انرژی تابشی ایران
اثر سطح زمین در انرژی تابشی خورشید
ناهمواری ها
و…
فصل دوم: عوامل بیرونی کنترل کننده آب و هوای ایران
گردش عمومی هوا
عناصر گردش عمومی هوا
رودباد جنب حاره ای
پرفشار جنب حاره ای
بادهای غربی
فرود بلند مدیترانه
سیستمهای سینوپتیک برون حاره
و…
فصل سوم: همسایگان
فرابار سیبری
بادهای موسمی
بیابانهای عربستان و آفریقا
دریای مدیترانه
توده های هوای مؤثر در آب و هوای ایران
و…
فصل چهارم: دما
عوامل مؤثر بر توزیع مکانی دمای سالانه
توزیع مکانی متوسط دما در ایران
نواحی حرارتی دما
نوسان سالانه دما
بیشترین نوسان سالانه
در مقابل زرد کوه بختیاری
نیمرخ تغییرات دما
تغییرات در فصل زمستان
تغییرات در جهت نصف النهاری
تغییرات نصف النهاری دما در فصل زمستان
تغییرات فصلی دما
حداکثر دما در تابستان
آغاز زمستان
تعداد روزهای یخبندان
طول دوره رشد
و…
فصل پنجم: فشار
تغییرات سالانه فشار
الگوی فشار در سطوح بالا در فصل زمستان
تابستان
باد
باد 120 روزۀ سیستان
باد شمال، سموم و شهریار
تعریف بادهای محلی
بادهای شدید
توفان رعد و برق و گرد و خاک
و…
فصل ششم: رطوبت
رطوبت مطلق
توزیع مکانی رطوبت مطلق
نم نسبی
ابرناکی آسمان
بارندگی و عوامل آن
عوامل صعود دینامیک
عوامی صعود مکانیکی
عوامل صعود همرفتی
نواحی شش گانه آب و هوایی بر اساس پراکندگی عوامل صعود
فراوانی فصلی عوامل صعود
منابع عمده رطوبت
و…
فصل هفتم: نواحی آب و هوایی ایران
طبقه بندی نواحی آب و هوایی
جدول و نمودار ویژگیهای نواحی آب و هوایی ایران
ناحیه خزری
نقشه همباران ناحیه خزری
ناحیه کوهستانی
نمودار و جدول ویژگیهای حرارتی ناحیه کوهستانی
ویژگیهای رطوبتی ناحیه کوهستانی
ناحیه کوهپایه ای بیرونی
ویژگیهای حرارتی ناحیه کوهپایه ای بیرونی
و…
- لینک دانلود فایل بلافاصله بعد از پرداخت وجه به نمایش در خواهد آمد.
- همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
- ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.
هنوز هیچ نقد و بررسی وجود ندارد.