تحقیق در موردمناسبات معرفتى حاکم بر عرفان و محيط ‌زيست

تعدادصفحه 14

علم عرفان، دانش شناخت خدا، صفات خدا، تجليات خدا و چگونگى وصول به مقام توحيد و ربانى شدن است. از همين رو علم عرفان را علم توحيد و موحد شدن دانسته‌اند.قلمروهاى عرفان يا علوم هم‌خانواده آن را نيز مى‌توان چهار دانش برجسته دانست؛ عرفان نظري، عرفان عملي، فلسفه عرفان و عرفان تطبيقي. عرفان نظرى مانند فلسفه به بررسى مبانى معرفتى و هستى‌شناسى يا جهان‌بينى عرفانى مى‌پردازد به عبارت ديگر به اين پرسش پاسخ مى‌دهد که عارفان به عالم و آدم و دين و دنيا چگونه مى‌نگرند و عرفان عملى درصدد تبيين اصول و چگونگى سير و سلوک براى راهيابى به مقام خلافت الهى يا نزديکى به بارگاه قدس کبريايى است. در عرفان عملى شيوه‌هاى تحقق و عينيت توحيد در زندگى فردى و اجتماعى مطرح مى‌شود؛ به عبارت ديگر؛ موضوع و محور بررسى عرفان عملى بايدها و نبايدهاى پندارى و کردارى مبتنى بر عرفان نظرى است. فلسفه عرفان، به بررسى بيرونى و عقلانى علوم عرفانى و مبانى مدعيات عرفانى مى‌پردازد. در اين بررسى برخلاف عرفان نظرى و عملى سر و کار ما صرفا با مباحث فلسفى است ولى در آن دو علم پاى مباحث قرآني، حديثى يا دريافت شهودى نيز به ميان مى‌آيد. عرفان تطبيقي، دانشى مقايسه‌اى است؛ يعنى در آن عرفان نظرى يا عملى در يک مکتب با مکتب‌ها و مسلک‌هاى ديگر مقايسه مى‌شود و تمايزها و تشابه‌هاى دو گرايش معين مى‌گردد